28 augustus 2020

Lugubere tocht met een sterk geurtje...

Het was zover. Eindelijk werd er gehoor gegeven aan de wilde droom van mij en mijn broertje. We wilden al lang eens gaan ‘urbanexploren’. Hij voor de kick, ik vooral voor de unieke, mooie plaatjes die het ongetwijfeld zou opleveren. Zo geschiedde, met een bang hartje, maar ons besluit stond vast.

Onder leiding van papa (onze bodyguard :-) ) zijn we een bezoekje gaan brengen aan het verlaten psychiatrisch ziekenhuis Salve Mater te Bierbeek. Wellicht zullen we ook één van de laatste bezoekers zijn. Een heel groot aantal van de oude gebouwen werden reeds gerenoveerd tot moderne flats met terras. Over die rijke historie hieronder meer. Aanschouw ook zeker de bijzondere, maar soms ook akelige foto’s.

Het ‘Groot Park’ in Lovenjoel, Bierbeek kwam  in 1915 in handen van de katholieke universiteit van Leuven. Nadat de laatste afstammeling van de familie Spoelberch in 1907 kinderloos om het leven kwam werd het park aan de universiteit geschonken. Zij gaven het op hun beurt in pacht aan de Zusters van Liefde van Gent.  Hierbij kregen de zusters de opportuniteit tot het bouwen van een neuro-psychiatrische kliniek voor geesteszieke vrouwen. Op 29 juni 1927 werden de eerste 2 paviljoenen, de administratie en het gebouw Sancta Maria plechtig ingewijd in aanwezigheid van de toenmalige koningin Elisabeth. Het aantal paviljoenen breidde uit en uiteindelijk omvatte de instelling een hoofdgebouw omgeven door 7 paviljoenen, alle genoemd naar een heilige. Wij bezochten Sint-Cecile. Ten noordwesten van de paviljoenen bevindt zich een villa, die hoogstwaarschijnlijk werd bewoond door een dokter.

Tijdens WOII bleef ook dit psychiatrisch ziekenhuis niet gespaard van al het oorlogsgeweld.  Op 27 augustus 1944 werd het ziekenhuis in beslag genomen door de Duitse bezetter om er Duitse soldaten te verplegen. Gelukkig  was dit slechts van zeer korte duur want op 3 september van datzelfde jaar vertrokken ze weer. Uiteraard was dit alsnog zeer noodlottig voor de al psychisch zeer kwetsbare patiënten. Op 15 september 1944 kon het ziekenhuis opnieuw zijn deuren openen.

De mogelijkheden om aan moderne en effectieve psychiatrische zorg te werken verzwakte doorheen de tijd. Daarom koos men ervoor om vanaf de jaren ‘90 alle zieken over te brengen naar andere instellingen of doorgangshuizen. 

In 2003 vond fotograaf Pascal Baetens zijn thuisbasis in het hoofdgebouw van het domein.

Naderhand werden alle paviljoenen beetje bij beetje ontruimd en verlieten de laatste patiënten, van paviljoen Sint-Paulus de instelling in 2007.

Vanaf 2008 kwam de campus in handen van VIRIX die met respect voor het monumentale en historische karakter van de gebouwen deze zouden renoveren en ombouwen tot moderne lofts met ook een kleine ruimte voor diensten en dienstenondernemingen. Het park werd in gebruik gegeven aan Natuurpunt, die het met veel zorgvuldigheid in oude eer zal herstellen.

Ik heb kunnen proeven van het urbanexploren en ben daarmee dan ook weer een ervaring rijker, maar of het voor herhaling vatbaar is valt nog te betwisten. Na het lezen van verhalen over de vele zelfmoorden die zouden hebben plaatsgevonden in het bos ernaast en de indertijd onmenselijke ​psychiatrische methoden, was ik toch wel zeer geshockeerd. Of er hierdoor geesten zouden rondzwerven zal ik in het midden laten, maar een enge sfeer hing er zeker wel...